Het kind in de knel

Als gescheiden ouder kunt u langdurig boosheid of verdriet ervaren. Soms kunt u ook overtuigd zijn dat het kind beter af is als het met uw ex-partner geen omgang meer heeft.

Het kan ook zijn dat u in zekere zin jaloezie ervaart (bijvoorbeeld op de nieuwe toekomst van uw ex-partner, alleen, of met een nieuwe liefde en eventueel nieuwe kinderen). Of heel boos bent omdat u voelt dat uw ex-partner u en uw kinderen 'bedrogen' heeft, in de steek gelaten heeft. Maar een scheiding leidt ook tot pijn, soms zozeer dat u misschien het liefst een geheel nieuw leven wil beginnen, een leven waar uw ex geen plaats in zou moeten hebben, hij of zij is het wellicht in uw ogen niet waard om vader of moeder van uw kinderen te zijn. Het is daarom heel belangrijk dat deze pijn, deze rouw verwerkt wordt zodat u weer op termijn kan genieten van het leven zonder uw ex. Het kan ook voorkomen dat u het gevoel heeft dat uw ex uw kind omkoopt met mooie cadeautjes of uitjes en daardoor de angst krijgt dat uw kinderen voor uw ex (met alle materiele voordelen van dien) zal kiezen. Ook het gevoel dat een stiefouder uw rol wil overnemen, kan veel pijn doen. Het kan ook zo zijn dat wanneer uw kinderen bij uw ex zijn, u een heel eenzaam gevoel krijgt.

Het is heel moeilijk om al deze mogelijke gevoelens niet te laten zien aan uw kind.
Uw kind voelt dat haarfijn aan en kan zich daardoor schuldig voelen en uw kant kiezen. Wanneer uw gevoel en gedrag jullie kind zodanig beïnvloedt dat het in de knel komt, voelt jullie kind zich onveilig, en om uw verdriet of boosheid te voorkomen, kan het voorkomen dat het kind kwaad gaat spreken over de andere ouder en zelfs overgaat tot het vertellen van onwaarheden of het uiten van beschuldigingen van mishandeling of misbruik.
Dit zijn geen leugens, maar onwaarheden verteld uit liefde of angst. Het kind kan die heel overtuigend overbrengen, u kunt overtuigd raken en als dit lang genoeg duurt kan het kind zelf ook in die onwaarheid gaan geloven. 

Ik noem dit penarie-jokjes, immers als de onwaarheid uitkomt, komt het kind in de penarie. Om dat te voorkomen, kan het kind aangeven dat het geen omgang meer wil. Dan spreken we van het proces van ouderonthechting*, ook wel ouderverstoting.
Naast het vertellen van penarie-jokjes, vertonen kinderen dan typisch gedrag dat alleen voorkomt in dit proces en niet bij kinderen die daadwerkelijk zijn mishandeld of misbruikt.

De contactstop lijkt op korte termijn gunstig voor het kind uit te pakken (het is kortdurend de stress van het loyaliteitsconflict kwijt), maar heeft ernstige langetermijneffecten.

* van ouderonthechting kan niet worden gesproken als het kind kiest om de band met een ouder te verbreken omdat deze het kind daadwerkelijk mishandelt.